Als leerkracht weet je hoe belangrijk taal is voor de ontwikkeling van je leerlingen. Taal is niet alleen een vak, maar de basis voor leren, denken en communiceren. Met de komst van de nieuwe kerndoelen Nederlands in 2025, opgesteld door SLO, verandert er veel. Deze kerndoelen SLO leggen de nadruk op rijke taalervaringen, creatief taalgebruik en reflectie. Maar wat betekent dit concreet voor jouw lespraktijk en voor de taalontwikkeling in het primair onderwijs?
In dit artikel neem ik je mee in de wereld van de nieuwe kerndoelen Nederlands. We verkennen samen de inhoud, de verschillen met de oude doelen en hoe je er in de klas praktisch mee aan de slag kunt gaan. Denk aan thematisch werken, het inzetten van gesprekken en het stimuleren van creatief schrijven. Aan het einde van het artikel deel ik ook een hulpmiddel dat je hierbij kan ondersteunen.
Laten we samen ontdekken hoe we het taalonderwijs kunnen verrijken, zodat onze leerlingen niet alleen beter leren lezen en schrijven, maar ook meer plezier en zelfvertrouwen ontwikkelen in hun taalvaardigheid.
Wat zijn de nieuwe kerndoelen Nederlands (2025)?
De nieuwe kerndoelen Nederlands, opgesteld door SLO, zijn in 2025 geïntroduceerd om beter aan te sluiten bij de praktijk en de behoeften van het onderwijs. Ze geven richting aan hoe we kinderen kunnen helpen om taalvaardig, creatief en zelfbewust te worden. In tegenstelling tot de oude, meer algemene doelen, zijn deze nieuwe kerndoelen SLO concreter en beter afgestemd op de wereld van nu. Zo wordt taalontwikkeling in het primair onderwijs nog rijker en betekenisvoller.
De nieuwe kerndoelen zijn verdeeld over drie domeinen: communicatie, taal en literatuur. Daarnaast is er een overkoepelend kerndoel dat benadrukt dat taalontwikkeling niet alleen in het vak Nederlands plaatsvindt, maar juist in alle vakgebieden en leeractiviteiten. Zo wordt taal een verbindende schakel in alle lessen.
In het domein communicatie leren leerlingen bijvoorbeeld hoe ze teksten kunnen begrijpen, zelf kunnen schrijven en gesprekken kunnen voeren. In het domein taal verdiepen ze zich in hoe taal werkt, zoals spelling en grammatica, maar ook in de rol van taal in onze samenleving. En in het domein literatuur maken leerlingen kennis met verhalen en gedichten die hun blik op de wereld verbreden en hun eigen creativiteit prikkelen.
Wat deze nieuwe kerndoelen Nederlands bijzonder maakt, is de nadruk op betekenisvolle contexten. Kinderen leren niet alleen hoe taal werkt, maar ook waarom het belangrijk is en hoe je het gebruikt om te denken, te leren en met anderen te communiceren. Er is veel aandacht voor het ontdekken van hun eigen stijl en voorkeuren, en voor het waarderen van taaldiversiteit.
Kortom: deze nieuwe kerndoelen Nederlands nodigen ons uit om taal niet als geïsoleerd vak te zien, maar als een onmisbare sleutel tot de wereld van leren, samenwerken en zelfvertrouwen.
Wat maakt deze nieuwe kerndoelen Nederlands tot een waardevolle verbetering?
De nieuwe kerndoelen Nederlands, zoals geformuleerd door SLO, zijn niet zomaar een lijstje met doelen. Ze zijn een uitnodiging om taal rijker, creatiever en meer verbonden aan te bieden in het primair onderwijs. In plaats van losse vaardigheden staan nu betekenisvolle taalervaringen centraal. Dat maakt deze kerndoelen SLO tot een waardevolle verbetering voor ons onderwijs.
Waar de oude kerndoelen vaak algemeen en globaal waren, bieden de nieuwe kerndoelen Nederlands 2025 meer houvast. Ze zijn concreter en sluiten beter aan bij hoe kinderen leren in een wereld vol communicatie en samenwerking. Zo ontstaat er ruimte voor kinderen om niet alleen goed te leren lezen en schrijven, maar ook om hun eigen stem te ontdekken en zelfvertrouwen te ontwikkelen.
Een ander belangrijk verschil is de nadruk op reflectie en creativiteit. Kinderen leren nadenken over wat ze doen, hoe ze dat doen en hoe ze samen met anderen kunnen groeien. Zo draagt deze vernieuwde visie op taalontwikkeling in het primair onderwijs bij aan een brede en stevige basis voor alle leerlingen. Taal is niet langer een vak apart, maar een sleutel die in alle vakken deuren opent. Of het nu gaat om rekenen, natuur of kunst: taal loopt overal als een rode draad doorheen.
Deze nieuwe kerndoelen Nederlands zijn een kans om taal echt tot leven te brengen in de klas. Zo helpen we kinderen om niet alleen beter te worden in taal, maar ook om met plezier en zelfvertrouwen de wereld te ontdekken.
De praktijk: hoe werk je aan de nieuwe kerndoelen Nederlands in de klas?
De nieuwe kerndoelen Nederlands bieden volop kansen om taal echt tot leven te brengen in je klas. Maar hoe pak je dat aan? Een goed startpunt is werken vanuit betekenisvolle thema’s. Zo kun je taal verweven met andere vakken en kinderen laten ervaren hoe taal een sleutel is om de wereld te verkennen. Een voorbeeld van zo’n thema is “De Ruimte” in groep 5. Dit thema prikkelt de fantasie én sluit mooi aan bij de verschillende kerndoelen SLO.
Tijdens een project over de ruimte kun je kinderen laten werken met rijke, informatieve teksten over planeten, sterren en ruimtevaart. Dat sluit direct aan bij kerndoel 2A: het begrijpen van zakelijke teksten. Vervolgens kunnen kinderen in groepjes een eigen tekst of presentatie maken over hun favoriete planeet (kerndoel 3A). Zo oefenen ze met taal én samenwerken.
Creativiteit en plezier krijgen een plek als je kinderen een eigen “ruimteverhaal” laat schrijven of een toneelstukje over een ruimtereis laat opvoeren (kerndoel 3B en 4A). Ze gebruiken taal niet alleen om informatie te delen, maar ook om iets van henzelf te laten zien. Zo ontwikkel je niet alleen hun taalvaardigheid, maar ook hun zelfvertrouwen en gevoel van eigenaarschap.
Reflectie is een belangrijk onderdeel van de nieuwe kerndoelen Nederlands. Laat kinderen daarom na afloop nadenken: wat heb ik geleerd? Wat vond ik lastig of juist leuk? Zo werk je meteen aan kerndoel 5A, waarin taalontwikkeling niet alleen gaat over vaardigheden, maar ook over bewustwording en groei.
Door thema’s zoals de ruimte als kapstok te gebruiken, krijgt taal een centrale en betekenisvolle plek in je lessen. Kinderen ervaren dat taal overal is en dat ze het kunnen inzetten om hun nieuwsgierigheid en creativiteit te laten spreken. Wil je nog meer inspiratie of voorbeelden? Een hulpmiddel zoals Leermaatje kan je helpen om rijke teksten, quizzen en toneelteksten op een speelse manier aan te bieden, zodat je meteen aan de slag kunt met de nieuwe kerndoelen SLO.
Voorbeeldles 1: Kennismaken met het zonnestelsel
Doel van de les
In deze les maken de kinderen kennis met het zonnestelsel en oefenen ze met het begrijpen van informatieve teksten. Ze leren belangrijke begrippen, ontdekken de volgorde van de planeten en oefenen met het stellen van vragen bij de tekst.
Kerndoelen
- Kerndoel 2A: Begrijpen van zakelijke teksten.
- Kerndoel 3A: Doelgericht spreken en schrijven.
- Kerndoel 1B: Taalontwikkeling in andere vakken.
Werkvormen
- Rijke tekst: Lees samen een informatieve tekst over het zonnestelsel, bijvoorbeeld uit een kinderencyclopedie of een tekst van Leermaatje.
- Verwerking: Bespreek de tekst in de klas en laat kinderen vragen stellen en beantwoorden (wie, wat, waar, hoe?).
- Visueel maken: Laat kinderen een poster maken van het zonnestelsel met korte feitjes over de planeten. Zo combineren ze taal, tekenen en samenwerken.
Differentiatie
- Voor kinderen die meer uitdaging nodig hebben: laat hen zelf informatie opzoeken over een planeet en een mini-presentatie voorbereiden.
- Voor kinderen die meer ondersteuning nodig hebben: werk in kleine groepjes met visuele hulpmiddelen zoals platen, filmpjes en woordkaarten.
Reflectie
Laat kinderen na afloop delen wat ze het meest verrassend of interessant vonden en waarom. Zo werk je meteen aan kerndoel 5A: reflecteren op taalactiviteiten en trots zijn op wat ze geleerd hebben.
Voorbeeldles 2: Schrijf en speel je eigen ruimte-avontuur
Doel van de les
In deze les gaan kinderen aan de slag met creatief taalgebruik en leren ze hoe ze verhalen kunnen schrijven en presenteren. Ze gebruiken hun fantasie om een eigen avontuur in de ruimte te bedenken en oefenen tegelijkertijd met samenwerken en spreken voor een publiek.
Kerndoelen
- Kerndoel 3B: Creatief taal gebruiken.
- Kerndoel 3A: Doelgericht spreken en schrijven.
- Kerndoel 4A: Doelgericht gesprekken voeren en presenteren.
Werkvormen
- Start: Bespreek met de kinderen wat een goed verhaal spannend of grappig maakt. Wat zijn belangrijke elementen in een avontuur?
- Schrijven: Laat de kinderen in tweetallen of groepjes een kort ruimte-avontuur schrijven. Bijvoorbeeld: “Wij reizen naar een mysterieuze planeet waar…”
- Toneelspel: Laat ze hun avontuur omzetten in een mini-toneelstukje of poppenspel. Ze oefenen zo niet alleen het schrijven, maar ook het vertellen en luisteren naar elkaar.
- Presenteren: Elk groepje voert hun verhaal of toneelstukje op voor de klas. Moedig kinderen aan om zelf decor of attributen te maken als ze dat leuk vinden!
Differentiatie
- Voor kinderen die meer uitdaging willen: laat ze extra details toevoegen of het verhaal in stripvorm maken.
- Voor kinderen die nog zoekend zijn: bied een verhaalstructuur aan (begin-midden-eind, ‘probleem-oplossing’).
Reflectie
Bespreek met de kinderen hoe het ging. Wat vonden ze leuk aan het schrijven of spelen? Wat zou een volgende keer nog beter kunnen? Zo werk je weer aan kerndoel 5A: reflecteren en groeien in hun taalvaardigheid.
Extra tip
Met een tool zoals Leermaatje kun je kinderen inspireren met voorbeelden van informatieve of fictieteksten die ze zelf kunnen maken. Zo kun je het creatieve proces nog meer verrijken en aansluiten bij de nieuwe kerndoelen Nederlands.
Voorbeeldles 3: Lees een betoog en voer een debat
Doel van de les
In deze les oefenen kinderen met argumenteren en doelgericht spreken. Ze leren hoe ze een standpunt onderbouwen en luisteren naar de mening van een ander. Tegelijkertijd werken ze aan het uitbreiden van hun woordenschat en het verkennen van taal in gesprekken.
Kerndoelen
- Kerndoel 4A: Doelgericht gesprekken voeren.
- Kerndoel 4B: Gesprekken voeren om te leren.
- Kerndoel 7A: Taalvariatie en identiteit verkennen (hoe gebruik je taal om een standpunt te verdedigen?).
Werkvormen
- Start: Maak of lees samen met de kinderen een betoog rondom het thema ruimte. Bijvoorbeeld: “Over 100 jaar wonen mensen op Mars.”
- Voorbereiden: Laat kinderen in tweetallen of kleine groepjes argumenten bedenken voor of tegen de stelling. Ze kunnen hiervoor bronnen gebruiken (bijvoorbeeld een tekst uit Leermaatje of een informatief filmpje).
- Debatteren: Organiseer een mini-debat in de klas. Laat kinderen hun standpunten delen en luister goed naar de ander.
- Taalvariatie: Bespreek hoe je op een vriendelijke en duidelijke manier kunt spreken, ook als je het niet met elkaar eens bent.
Differentiatie
- Kinderen die meer uitdaging willen: laat ze ook een tegenargument bedenken voor hun eigen standpunt (zo leren ze genuanceerd denken).
- Kinderen die nog oefenen met spreken: laat ze eerst samen met een maatje oefenen of gebruik kaartjes met voorbeeldzinnen.
Reflectie
Bespreek na afloop hoe het debat ging. Vonden ze het lastig om argumenten te bedenken? Wat leerden ze van het luisteren naar anderen? Zo werk je aan kerndoel 5A: reflecteren en bewust omgaan met taal.
Extra tip
Door kinderen te laten debatteren over de ruimte, leg je een mooie link tussen taal en wereldoriëntatie. Taal is niet alleen iets dat je leest of schrijft, maar ook iets waarmee je de wereld ontdekt en je eigen mening laat horen.
Nieuwe Kerndoelen Nederlands Primair Onderwijs
Kerndoel 1: De school stimuleert de taalcompetentie van leerlingen
1A: De school zorgt voor een rijke taal- en leesomgeving.
1B: De school stimuleert de taalontwikkeling van de leerling in alle leergebieden
Domein Communicatie
Kerndoel 2: De leerling begrijpt teksten
- 2A: Begrijpt zakelijke en literaire teksten.
- 2B: Evalueert en reflecteert op teksten.
- 2C: Verkent de betrouwbaarheid van bronnen.
- 3A: Doelgericht spreken en schrijven.
Kerndoel 6: De leerling toont inzicht in taal als systeem
- 6A: Vorm en betekenis beschouwen.
- 6B: Spelling, formulering en interpunctie.
- 7A: Talige identiteit.
- 7B: Taalvariatie en taalverandering
Domein Literatuur
Kerndoel 8: De leerling doet ervaring op met literatuur
- 8A: Ontwikkelt een eigen leesvoorkeur.
- 8B: Verkent de waarde van literatuur.
Kerndoel 9: De leerling toont inzicht in literatuur
- 9A: Inzicht in verhalende teksten.
- 9B: Inzicht in literaire genres.
Maar hoe zit het dan nu met…
Bij de invoering van de nieuwe kerndoelen Nederlands komen veel vragen naar boven.
“Moet ik mijn huidige methode nu helemaal loslaten?”
Nee, dat hoeft zeker niet! De nieuwe kerndoelen SLO bieden juist ruimte om je methode te verrijken. Kijk goed welke onderdelen van de nieuwe kerndoelen al aan bod komen in je methode en waar je nog wat extra verdieping of creativiteit kunt toevoegen. Zo werk je stap voor stap aan de taalontwikkeling in het primair onderwijs zonder dat je het roer volledig om hoeft te gooien.
“Hoe kan ik dit integreren in thema’s?”
Thema’s zijn juist een mooie manier om taal in context te brengen. De nieuwe kerndoelen vragen om rijke taalcontexten en betekenisvolle activiteiten. Kies een thema zoals “De Ruimte”, “De Natuur” of “De Oertijd” en koppel daar verschillende taalactiviteiten aan: lezen, schrijven, gesprekken voeren en reflecteren. Zo werk je spelenderwijs aan álle domeinen van de nieuwe kerndoelen.
“Wat als mijn klas heel verschillend is qua taalniveau?”
Dat is een herkenbare uitdaging. De nieuwe kerndoelen bieden ruimte voor differentiatie. Werk in kleine groepjes, laat kinderen samenwerken en bied ondersteuning met visuele hulpmiddelen of voorbeeldteksten. Zo kan iedereen op zijn eigen niveau aanhaken en groeien.
Conclusie: Samen werken aan rijk taalonderwijs
De nieuwe kerndoelen Nederlands zijn veel meer dan een lijstje om af te vinken. Ze dagen ons uit om taal een centrale en betekenisvolle plek te geven in de klas. Door te werken met thema’s, kinderen ruimte te geven voor creativiteit en samenwerking, en te blijven reflecteren op wat werkt, bouw je aan een stevige taalbasis voor alle leerlingen.
De nadruk op rijke taalcontexten, gesprekken en creatieve werkvormen sluit naadloos aan bij wat we als leerkrachten vaak al willen: kinderen niet alleen laten lezen en schrijven, maar ook laten groeien in hun zelfvertrouwen, nieuwsgierigheid en plezier in taal.
Heb je behoefte aan inspiratie of wil je praktische voorbeelden en rijke teksten om mee aan de slag te gaan? Dan kan een hulpmiddel als Leermaatje je verder helpen. Op dit platform vind je interactieve teksten, quizzen en zelfs toneelteksten die mooi aansluiten bij de kerndoelen SLO en de visie op taalontwikkeling in het primair onderwijs.
Laten we samen het taalonderwijs verrijken, zodat kinderen niet alleen beter leren lezen en schrijven, maar ook leren denken, dromen en communiceren. Veel succes!
Groetjes,
Laura
