Leren doe je de hele dag door en doe je voor jezelf. Zeker iets zoals lezen is een belangrijke vaardigheid om te leren. Het is niet alleen lekker om weg te dromen in een verhaal, maar je hebt het ook nodig om nieuwe dingen te leren.
Onze maatschappij is erg taalgericht. Denk maar aan alle formulieren die je in je leven hebt ingevuld. Lezen heb je ook nodig om de weg te vinden met de auto. Of in het openbaar vervoer.
Kort samengevat: lezen heb je nodig om jezelf te kunnen redden.
Maar hoe kun je je kind helpen bij het leren lezen?
In dit artikel geef ik je tien tips hoe je thuis kan helpen bij het leren lezen.
Ik vertel hoe de leesontwikkeling verloopt. Maar leg ook uit waarom het belangrijk is om thuis ook tijd en aandacht te besteden aan (voor)lezen.
Heb je vragen of opmerkingen? Of heb je zelf nog een geweldige tip of ervaring? Stuur gerust een berichtje!
Groetjes,
Laura
Tien tips hoe je thuis kan helpen bij het leren lezen
Deze tips heb ik door de jaren heen veel gegeven aan ouders, zeker aan ouders met kinderen in groep 3.
- Plan vaste momenten.
- Praat vooraf over de titel en plaatjes.
- Kies een interessant boek op passend niveau.
- Lees voor-koor-door.
- Geef complimenten gericht op de inzet.
- Lees zelf een stuk uit het boek voor.
- Gebruik een bijwijzer of boekenlegger.
- Speel spelletjes met letters en woorden.
- Bak samen een appeltaart of stuur een kaart.
- Wees een rolmodel.
Hoe verloopt de leesontwikkeling? Een korte uitleg
De meeste basisscholen starten in de kleutergroepen met het oefenen van de voorwaarden voor het leren lezen. In de baby- en peuterperiode kan ook al een basis gelegd worden door samen (prenten)boeken te lezen. Deze prentenboeken zijn mijn favoriete boeken om voor te lezen in de klas, maar zijn voor peuters ook geweldig! Een eerste stap in de leesontwikkeling is het ontdekken van de functie van geschreven taal.
In de kleuterperiode worden verschillende letters aangeboden, denk bijvoorbeeld aan de letters van hun naam of letters die passen bij een bepaald thema. Langzaam groeit het besef en de kennis over de verschillende klanken, de letters en het verband tussen gesproken en geschreven taal. De letters worden aangeboden als klanken: h spreek je uit als ‘huh’ in plaats van ‘haa’ en de z spreek je uit als ‘zzz’ in plaats van ‘zet’.
In groep 3 start meestal het formele leesonderwijs. De letterkennis wordt vergroot en kinderen leren steeds beter ‘hakken en plakken’. In het begin lezen kinderen vooral korte, klankzuivere woorden (zoals aap of rok). Vervolgens worden de woorden meerdere medeklinkers gelezen (zoals bij het woord ‘wesp’) en woorden met leesmoeilijkheden (zoals bij het woord ‘haai’). De leesmoeilijkheden worden steeds ingewikkelder en zijn niet langer klankzuiver.
Door de herhaling en oefening zal de leeshandeling steeds gemakkelijker verlopen, hierdoor ontstaat er meer ruimte. Ruimte om de tekst niet alleen technisch te lezen, maar ook om de tekst te begrijpen. Naast een goede leestechniek, helpt een brede woordenschat en algemene kennis om de tekst beter te begrijpen.
Waarom moet ik thuis ook (voor)lezen met mijn kind?
Over deze vraag zou ik een heel nieuw artikel kunnen schrijven. Voor nu houd ik het bij deze vier redenen. Hopelijk geven deze redenen jouw wat meer inzicht! Is er iets onduidelijk? Stel je vraag!
Reden 1: het is goed voor de taal- en leesontwikkeling.
Uit verschillende onderzoeken komt duidelijk naar voren dat voorlezen ontzettend goed is voor de taal- en leesontwikkeling van jonge kinderen. Kinderen leren de functie van geschreven taal en zij leren nieuwe woorden.
Reden 2: succeservaringen zorgen voor een positieve leesattitude
Door gezellig samen te lezen krijgt je kind een succeservaring, deze positieve houding tegenover lezen helpt je kind om (in de toekomst) ook beter en meer te lezen.
Reden 3: je wordt beter in lezen, door het veel te doen
Zoals bij veel dingen in het leven, leer je iets door het te oefenen. Dit geldt ook voor leren lezen. In het onderwijs noemen wij dit ook wel ‘leeskilometers’ maken. Kinderen die moeite hebben met lezen, hebben meer leeskilometers nodig om de leestechniek onder de knie te krijgen.
Reden 4: je bent een rolmodel.
Daarnaast ben je als ouder een rolmodel, wil je graag dat jouw zoon of dochter van lezen gaat houden? Laat dan zien dat jij zelf ook graag leest. Jong geleerd is oud gedaan.
Een korte uitleg van de tien tips. Zo kan je thuis helpen bij het leesproces!
1. Plan vaste momenten
Oefen bijvoorbeeld vier keer tien minuten per week, na het eten. De overige dagen kun je voorlezen. Wil je kind meer lezen, dan is dat natuurlijk prima!
2. Praat vooraf over de titel en plaatjes
Voordat je begint met lezen kun je kijken naar de titel en de plaatjes. Hierdoor weet jouw kind vooraf al een beetje waar de tekst over kan gaan. Dit stimuleert het leesbegrip en de interesse.
3. Kies een interessant boek op passend niveau
Zodra je kind een onderwerp of verhaal interessant vindt, zal hij of zij meer gemotiveerd zijn om het boek te lezen. Je kunt hierbij helpen door over de boeken te praten en verschillende soorten boeken uit te proberen.
Zeker als je kind nog aan het oefenen is met lezen, is het prettig dat het leesniveau van het boek passend is. Te makkelijk wordt er te weinig geoefend, te moeilijk kan weer frustrerend werken. Informeer bij de juf of meester naar het AVI-niveau. In de bibliotheek of de boekenwinkel zijn de boeken meestal hierop ingedeeld.
Het is zoeken naar een balans tussen een boek dat je kind interessant vindt en een passend niveau.
4. Lees voor-koor-door
Bij voor-koor-door lezen lees jij als ouder als eerst de tekst voor. Daarna lees je de tekst samen tegelijk in koor. Zeker als het voor je kind nog lastig is om woorden te verklanken, kan dit prettig zijn. Je stem helpt het leesproces van je kind. Als laatste mag je zoon of dochter de bladzijde zelfstandig lezen.
5. Geef complimenten gericht op de inzet
Lukt het lezen nog niet? Maar heeft je zoon of dochter zich wel goed ingezet en geoefend? Geef hem of haar daar complimenten op! Bijvoorbeeld: je hebt je aandacht goed bij het lezen gehouden. Het was lastig, maar je hebt wel mooi doorgezet.
6. Lees zelf een stuk uit het boek voor
Om het verloop van het verhaal niet te verliezen kun je zelf stukken voorlezen. Je kunt ook beginnen en op een spannend stuk stoppen en het je kind laten overnemen. Op deze manier kun je samen genieten van het verhaal!
7. Gebruik een bijwijzer of boekenlegger
Door een bijwijzer of boekenlegger te gebruiken is het gemakkelijker om naar hetzelfde stuk in de tekst te kijken. Ook kun je dan aangeven dat een woord nog een keer gelezen moet worden omdat hij of zij een leesfout heeft gemaakt.
8. Speel spelletjes met letters en woorden
Dit kunnen simpele spelletjes zijn zoals galgje of memorie. Maak bijvoorbeeld een memorie van de letters en woorden die worden geoefend in de klas. Ook zijn er verschillende spellen te koop zoals pim-pam-pet waarbij de beginletter wordt geoefend. Jouw kind kan de woorden ook opschrijven voor een nog betere klank-teken koppeling. Op Pinterest zijn ontzettend veel verschillende spellen te vinden met letters en woorden.
9. Bak samen een appeltaart of stuur een kaart
Op deze manier maak je het lezen betekenisvol. Laat jouw kind het recept voorlezen en het boodschappenlijstje maken. Zo heb je een waardevol en leuk leesmoment gecreëerd. Je kan natuurlijk ook een ander recept maken.
Kaartjes sturen en ontvangen is ook een betekenisvolle manier om te oefenen. Laat jouw zoon of dochter bijvoorbeeld een kaart of brief naar oma, oom of vriend sturen. Met de vraag of hij/zij een brief terug stuurt.
10. Wees een rolmodel
Zoals ik al eerder zei, ben je een rolmodel voor jouw kind. Als jij nooit leest, waarom moet jouw kind dat dan wel doen? Maak een gewoonte van het lezen. Vertel over de mooie of interessante boeken die je gelezen hebt. Of lees bijvoorbeeld tegelijk uit je eigen boek en laat de tv even uit.
Samengevat…
In dit artikel worden tien tips gegeven om kinderen te helpen met lezen. Kinderen leren lezen om zichzelf te kunnen redden in onze taalgerichte maatschappij. Het is belangrijk om vaste momenten in te plannen voor (voor)lezen en om het boek en de tekst te bespreken voor je begint met lezen.
Het is aanbevolen om boeken te kiezen die interessant zijn voor het kind en op het juiste niveau zijn. Lezen kan met voor-koor-door, het geven van complimenten gericht op inzet, zelf een stuk uit het boek voorlezen, gebruik van een bijwijzer of boekenlegger, spelletjes met letters en woorden, samen bakken of kaarten sturen, en het zijn van een rolmodel.
De tips moeten helpen om de leesontwikkeling te bevorderen, het kind een positieve leeshouding te geven en de leesvaardigheid te verbeteren.
Leesvoer
Misschien vraag je je af, hoe kom ik tot deze tips? De informatie heb ik uit deze artikelen en boeken gehaald.
- Eskens, E. (2020). Technisch lezen in een doorlopende lijn. Een praktisch handboek voor de basisschool. Huizen: Uitgeverij Pica
- Grift, B. van de. (2010). Kinderkoppie, hoe een rijke leeromgeving bijdraagt aan de ontwikkeling van het kinderbrein. Amsterdam: Uitgeverij SWP Amsterdam
- Leesmonitor (2020). Leesopvoeding ouders en vrienden.
- Notten, N. (2012). Over ouders en leesopvoeding
- Ritchey, K.D. (2007). The building blocks of writing: Learning to write letters and spell words. Online publicatie: Springer Science
- Smits, A. & Braam, T. (2006), Dyslectische kinderen leren lezen. Amsterdam: Boom
- Stichting Lezen (2014). Ouders betrekken bij lezen. Over het hoe en waarom van het betrekken van ouders bij de leesopvoeding thuis. Amsterdam, Stichting Lezen
- Heer, M. De. (2019). Leidraad voor ouders, mijn kind met leesproblemen of dyslexie op de basisschool
